මෙම තනතුර වර්තමානයේදී දරනු ලබන්නේ ආනන්ද කුමාරදාස මහතා විසිනි.
ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාගේ කාර්යාලය පිහිටා ඇත්තේ:
මූල්‍ය ඔම්බුඩ්ස්මන්, ශ්‍රී ලංකා සිංගර් ෆයිනෑන්ස් (ලංකා) පීඑල්සී
එක් එක් ගනුදෙනුකරුවන් සහ ඔම්බුඩ්ස්මන් යෝජනා ක්‍රමය මගින් ආවරණය වන මූල්‍ය ආයතන අතර ඇති පැමිණිලි සහ ආරවුල් විභාග කිරීමට සහ විසඳීමට මූල්‍ය ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට බලය ඇත.
මෙම යෝජනා ක්‍රමයට ස්වේච්ඡාවෙන් සහභාගී වන මූල්‍ය ආයතන වන්නේ ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් නියාමනය කරනු ලබන සහ අධීක්ෂණය කරනු ලබන ආයතන පමණි.
ඔම්බුඩ්ස්මන් යෝජනා ක්‍රමයේ පරමාර්ථය වනුයේ, ඊට සහභාගී වන මූල්‍ය ආයතන වෙත බැඳුම්කරණ මූල්‍ය ප්‍රදාන ලබා දීමට පවතින බලය යොදාගනිමින් යෝජනා ක්‍රමයෙන් ආවරණය වන බැංකු හා වෙනත් මූල්‍ය ආයතනවල ගනුදෙනුකරුවන්ගේ පැමිණිලි / ආරවුල් සතුටුදායක ලෙස විසඳා ගැනීමයි.
ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාගේ විෂය පථය
මූලික වශයෙන්, සහභාගී වන මූල්‍ය ආයතනයක ඕනෑම ගනුදෙනුකරුවෙකුට පහත සඳහන් ඕනෑම කරුණක් සම්බන්ධයෙන් ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට පැමිණිල්ලක් ගොනු කළ හැක.
- මූල්‍ය ආයතනය සමඟ පවත්වාගෙන යනු ලබන ඕනෑම පාරිභෝගික ගිණුමක ක්‍රියාකාරිත්වයට අදාළ ගනුදෙනුකරුවන්ගේ පැමිණිලි.
- අපනයන බිල්පත් සාවද්‍ය පරිහරණය කිරීම, බිල්පත් එකතු කිරීම සහ අපනයන මුදල් ලැබීම් ප්‍රමාදයන් පිළිබඳව අපනයන පාරිභෝගිකයින්ගේ පැමිණිලි.
- ශ්‍රී ලංකාවේ ගිණුම් ඇති අනේවාසිකයින් විසින් ශ්‍රී ලංකාවට ප්‍රේෂණය කිරීම සහ ඔවුන්ගේ ගිණුම්වල මෙහෙයුම් සම්බන්ධයෙන් කරනු ලබන පැමිණිලි.
- මූල්‍ය සේවා සම්බන්ධයෙන් වන ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ නියෝග උල්ලංඝණය කිරීම සම්බන්ධ පැමිණිලි.
- අය කරන ලද ගාස්තු / ගාස්තු සම්බන්ධයෙන් වන පැමිණිලි.
- වරින් වර මහ බැංකුව විසින් නිශ්චිතව දක්වා ඇති වෙනත් අදාළ කරුණු සම්බන්ධයෙන් ද මූල්‍ය ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා කටයුතු කළ හැකිය.
- ගෙවීම් නොකිරීම / ගෙවීම් අයථා ලෙස ප්‍රමාද කිරීම හෝ චෙක්පත්, අණකර, බිල්පත් ආදිය එක් රැස් කිරීම.
- අණකර ගනුදෙනුකරුවන්ට සහ වෙනත් අයට නිකුත් නොකිරීම.
- නියමිත සේවා කාලය පිළි නොපැදීම.
- බැංකු විසින් සපයන ලද සහතික/ ණයවර ලිපි පිළිගැනීමට අපොහොසත් වීම.
- තැන්පතු ගිණුම්, ජංගම ගිණුම්, ඉතිරිකිරීමේ ගිණුම් වලින් අනවසරයෙන් හෝ වංචනික ලෙස මුදල් ආපසු ගැනීම සම්බන්ධයෙන් වන හිමිකම්.
- චෙක්පත්/ බැකු අණකර වංචාසහගතව මුදල් කිරීම.
රීති හා අවශ්‍යතා
ශ්‍රී ලංකාවේ මූල්‍ය ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා ගෞරවනීය ස්වාධීන පුද්ගලයෙකි. ඔහු අපක්ෂපාතීව කටයුතු කරනු ඇති අතර ඔබේ පැමිණිල්ල විභාග කර එය විසඳීමට උපරිම උත්සාහයක් ගනු ඇත. ඔහුට දක්ෂ හා සුදුසුකම් ලත් කාර්ය මණ්ඩලයක් ද සහාය වේ. කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් ඔබේ පැමිණිල්ල ඔබ සමඟ සාකච්ඡා කරනු ඇති අතර අවශ්‍ය නම් ඔබ පැමිණිලි කළ මූල්‍ය ආයතනයෙන් අදාළ සියලු ලියකියවිලි සහ තොරතුරු ලබා ගනු ඇත. මෙහිදී එවැනි තොරතුරු මුදා හැරීම සඳහා ඔබ විසින් ලිඛිත අවසරයක් ලබා දිය යුතුය. මෙම ලිඛිත අවසරයක් අවශ්‍ය වන්නේ ඔබේ අවසරය නොමැතිව රහස්‍යභාවය පිළිබඳ රාජකාරිය, ගනුදෙනුකරුවන් පිළිබඳ සියලු තොරතුරු සඳහා අදාළ වන බැවිනි.
උසාවියක විනිසුරුවරයෙකු මෙන් සාක්ෂි ආදියට අදාළ වන පරිදි කිසිදු ක්‍රියා පටිපාටි හෝ නීති රීති නිරීක්ෂණය කිරීමට ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා බැඳී නොමැත. සුදුසු යැයි සැලකෙන ඕනෑම ක්‍රියා පටිපාටියක් අනුගමනය කිරීමට ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට අයිතිය තිබේ.
ඔබේ පැමිණිල්ල කෙටුම්පත් කිරීමට හෝ ඒ සඳහා ඔබට සහාය වීමට නීතිඥවරයෙකුට හැකි නමුත්, ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා ඉදිරියේ පෙනී සිටීමට කිසිඳු නීතිඥවරයෙකුට අවසර නැත. ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට ලිඛිත පැමිණිල්ලක් කරන විට, ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා ඉදිරියේ කිසිදු පරීක්ෂණයකදී හෝ නඩු විභාගයකදී කිසිඳු නීතිඥවරයෙකු ඔබ වෙනුවෙන් පෙනී නොසිටින බවට ඔබ එකඟ විය යුතුය.
ඔබගේ පැමිණිල්ල අසාර්ථක වීමෙන් හා/ හෝ ඔම්බුඩ්ස්මන්ගේ තීරණය/ ප්‍රදානය පිළිබඳව ඔබ සෑහීමකට පත් නොවීමෙන් හෝ වෙනත් ඕනෑම හේතුවක් නිසාවෙන් ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට සහ ඔහුගේ කාර්ය මණ්ඩලයට එරෙහිව නීතිමය හෝ වෙනත් ක්‍රියාමාර්ගයක් ගැනීමට ඔබේ පාර්ශ්වයෙන් ඇති සියලු අයිතිවාසිකම් ද ඔබේ ලිඛිත පැමිණිල්ලේ දී ඔබ අත්හළ යුතුය.
පැමිණිල්ල නිරර්ථක හෝ පීඩාකාරී යැයි හැඟේ නම් ඕනෑම පැමිණිල්ලක් ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේ අයිතිය ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට ඇත.
ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා වෙත කරන සෑම පැමිණිල්ලක්ම ලිඛිත හා පැමිණිලිකරු විසින් අත්සන් කරන ලද එකක් විය යුතුය. මුදල්, බැංකු අණකර, පුද්ගලික චෙක්පත්, මුදල් ඇණවුම් හෝ තැපැල් ඇණවුම් මගින් ගෙවන ලද රු. 250 /- ක (රුපියල් දෙසිය පනහක) ගාස්තුවක් ද ඒ සමඟ තිබිය යුතුය. පැමිණිල්ල සාර්ථක හෝ අර්ධ වශයෙන් සාර්ථක නම්, එම ගාස්තුව ආපසු ගෙවනු ලැබේ. එසේ නොවේ නම්, එය රාජසන්තක වන අතර පැමිණිලිකරුට මුදල් ආපසු ඉල්ලා සිටිය නොහැක.
(අ) ඔබ දැනටමත් අදාළ මූල්‍ය ආයතනයට ලිඛිත පැමිණිල්ලක් කර ඇති විටෙකදී සහ (ආ) එම මූල්‍ය ආයතනය සති හතරක් (4) කාල සීමාවක් තුළ ඔබේ පැමිණිල්ල විසඳා දී හෝ ඒ පිළිබඳව ඔබට තෘප්තියට පත්විය හැකි පිළිතුරක් ලබා දී නොමැති විටෙකදී හැර ඔබට ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට සෘජුවම පැමිණිලි කළ නොහැක. ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට ලිඛිත පැමිණිල්ලක් කළ හැක්කේ ඉහත කොන්දේසි සපුරාලීමෙන් පසුව පමණි.
සිදුවීමෙන් හෝ හේතුව හටගැනීමෙන් මාස 12ක්/ වසරක් ඇතුළත ඔබේ පැමිණිල්ල මූල්‍ය ආයතනයට හෝ ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට ඉදිරිපත් විය යුතුය. වසරක් ගණනය කෙරෙන්නේ ඔබේ පළමු පැමිණිල්ල මූල්‍ය ආයතනයට ලබා දුන් දිනය දක්වා වේ. වසරක් ඇතුළත පැමිණිලි කිරීමේ අවශ්‍යතාව පැන නැගී ඇත්තේ ප්‍රමාද වී සිදු කරන පැමිණිලි වැළැක්වීමටයි.
පහත අවස්ථා වලදී ඔබට ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට පැමිණිල්ලක් කළ නොහැක.
- ඔබ මීට පෙර පැමිණිල්ලක් කර ඇති අතර කාරණය ඔම්බුඩ්ස්මන් විසින් විමර්ශනය කර තීරණයක් ලබා දී ඇති නම්.
- ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා විසින් සමාන කාරණයක්/ පැමිණිල්ලක් විමර්ශනය කර තීරණයක් ලබා දී ඇති නම්, ඔබේ පැමිණිල්ලේ කරුණු සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් නොවන්නේ නම් එම තීරණය ඔබට අදාළ වේ.
- ඔබේ පැමිණිල්ල දැනටමත් කුමක් හෝ අධිකරණයක්/ විනිශ්චය සභාවක්/ බේරුම්කරණයක් ඉදිරියේ නඩු විෂයක් වේ නම්.
- ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාගේ මතය අනුව ඕනෑම පැමිණිල්ලක් ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට හා/ හෝ විමර්ශනය නොකිරීමට ද ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට අයිතියක් ඇති බැවින්:
- පැමිණිල්ල නිරර්ථක/ පීඩාකාරී එකක් හෝ වැරදි විශ්වාසයකින් හෝ ප්‍රමාණවත් හේතුවක් නොමැතිව ඉදිරිපත් කරන ලද්දක් වේ නම්.
- පැමිණිලිකරු සාධාරණ යුහුසුලුබවකින් පැමිණිල්ල ලුහුබැඳ නැති නම්.
- පැමිණිලිකරුට සැබෑ අලාභයක් හෝ හානියක් හෝ අපහසුතාවක් සිදුවී නොමැති නම්.
- පැමිණිල්ල සංකීර්ණ ස්වභාවයකින් යුක්ත වන අතර එය විස්තීර්ණ වාර්තාමය හා වාචික සාක්ෂි සලකා බැලිය යුතු හෝ ඔම්බුඩ්ස්මන් වැනි පුද්ගලයෙකුගේ පරීක්ෂණයක් හෝ තීරණයක් සඳහා නුසුදුසු සංකීර්ණ නීතිමය ගැටළු සම්බන්ධ වේ නම්.
කාර්ය පටිපාටි
ඔම්බුඩ්ස්මන් කාර්යාලයට පැමිණිල්ලක් ලැබුණු විට, රීතිවලට එම පැමිණිල්ලේ ඇති අනුකූලභාවය සෑහීමකට පත්විය හැකි මට්ටමේ දැයි මුලින්ම සළකා බැලේ. උදාහරණයක් ලෙස (අ) පැමිණිල්ල මුලින් මූල්‍ය ආයතනයට ඉදිරිපත් කර ඇති බව (ආ) එය ලිඛිතව හා පැමිණිලිකරුගේ අත්සන් සහිතව ඇති බව හා පෙර සඳහන් කළ සෙසු අවශ්‍යතා සපුරා තිබීම.
පැමිණිල්ල විමර්ශනය කිරීමට සුදුසු යැයි ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා සෑහීමකට පත්වේ නම්, අවශ්‍ය සියලු තොරතුරු සහ ලේඛන පැමිණිලිකරුගෙන් සහ අදාළ මූල්‍ය ආයතනයෙන් ඔම්බුඩ්ස්මන් කාර්යාලය ලබාගනු ඇත.
පැමිණිලිකරු තෘප්තිමත් වන පරිදි පැමිණිල්ල / ආරවුල සමථයකට පත් කිරීම ප්‍රවර්ධනය කිරීමට ඔම්බුඩ්ස්මන් කාර්යාලය උත්සාහ කරනු ඇත.
පැමිණිල්ල සමථයකට පත් කළ නොහැකි නම්, පැමිණිල්ලේ දින සිට සති හයක් ඇතුළත හෝ ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා අවශ්‍ය යැයි සිතන තවත් කාල සීමාවක් තුළ, දෙපාර්ශ්වයටම තම නඩුව ඉදිරිපත් කිරීමට අවස්ථාවක් ලබා දීමෙන් පසු ඔහු / ඇය විසින් ප්‍රදානයක් ලබාදෙනු ඇත. පෙර සඳහන් කළ පරිදි, මෙම ප්‍රදානය ලබා දීමේදී ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා දෙපාර්ශ්වයෙන්ම ඉදිරිපත් කෙරුණු සාක්ෂි, බැංකු නීතිය සහ පරිචය පිළිබඳ මූලධර්ම, මහ බැංකුව විසින් නිකුත් කරන ලද උපදෙස්, චර්යාධර්ම සහ අත්පොත් හා ඔහුට/ ඇයට යුක්තිය ඉටුකිරීම උදෙසා වැදගත් යැයි හැඟෙන වෙනත් සාධක මගින් මෙහෙයවනු ලැබේ.
ප්‍රදානය පිරිනැමීමට හේතු සාරාංශය සමඟ ඉදිරිපත් කරන ලද සාක්ෂි මත පදනම්ව, පැමිණිලිකරු විසින් දරාගන්නා ලද නිශ්චිත මූල්‍යමය අලාභය වෙනුවෙන් ශ්‍රී ලංකා රුපියල් මිලියන තුනක උපරිමයක් දක්වා වන්දි වශයෙන් ගෙවීමට අමතර ව සිය වගකීම් නියමිත පරිදි ඉටු කිරීමට මූල්‍ය ආයතනය වෙත කෙරෙන මඟ පෙන්වීම/ මඟ පෙන්වීම් ඇත්නම් ඒවා ප්‍රදානය තුළ ප්‍රකාශ විය යුතුය. අදාළ මුදල් ප්‍රමාණය වඩාත් විශාල නම්, පාර්ශ්වයන් (ඔවුන්ගේ කැමැත්ත මත) අධිකරණය වෙත යොමුවන ලෙස ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට නිර්දේශ කළ හැකිය.
ඔම්බුඩ්ස්මන් ප්‍රදානයෙන් මූල්‍ය ආයතනය බැඳී ඇති අතර, එවැනි ප්‍රදානයක් පිළිබඳව සෑහීමකට පත් නොවන පැමිණිලිකරුවෙකුට ඔහු/ ඇය කැමති නම් අධිකරණය වෙත යොමුවිය හැක. කෙසේ වෙතත්, එවැනි අවස්ථාවකදී, ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට පැමිණිල්ල, එහි ප්‍රදානය හා ඊට හේතු පිළිබඳ ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාගේ විමර්ශනයේ සම්පූර්ණ වාර්තාවක් අදාළ අධිකරණයට හෝ විනිශ්චයකාරවයා වෙත ලබා දීමට අයිතිය ඇති අතර, පැමිණිලිකරුට එවැනි සාක්ෂි ලබාදීමකට විරෝධය දැක්වීමට අයිතියක් නැත.
පැමිණිලිකරු විසින් ඔම්බුඩ්ස්මන් ප්‍රදානයක් පිළිගැනීම පාර්ශ්වයන් අතර කාරණය පිළිබඳ පූර්ණ හා අවසාන විසඳුමක් ලෙස සලකනු ලැබේ. ලබාදුන් ප්‍රදානය ඔහු / ඇය විසින් සම්පුර්ණ හා අවසාන සමථය වශයෙන් පිළිගන්නා බවටත්, ඔහුට / ඇයට එම කාරණය ම සම්බන්ධයෙන් තවදුරටත් හිමිකම් පෑමක් හෝ ප්‍රතිකර්මයක් නොමැති බවටත් වන සහතික කිරීමක් ගෙවීම් ලබා ගන්නා අවස්ථාවේදී අදාළ මූල්‍ය ආයතනය වෙත සපයන ලෙස ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා විසින් පැමිණිලිකරුට නියම කළ යුතුය.
මූල්‍ය ආයතනයට පක්ෂව ලබා දී ඇති හානිපූරණයට ගරු කිරීම පැමිණිලිකරු ප්‍රතික්ෂේප කළහොත්, පැමිණිලිකරුට එරෙහිව හානිපූරණය මත පදනම්ව සිය හිමිකම් අයැද අධිකරණය වෙත එළැඹීමට මූල්‍ය ආයතනයට අවස්ථාව හිමි වේ.
ප්‍රදානයේ පිටපතක් පැමිණිලිකරුට සහ පැමිණිල්ලේ නම් කර ඇති මූල්‍ය ආයතනයට යවනු ලැබේ.
ප්‍රදානයේ පිටපතක් ලද දින සිට දින 15 ක් ඇතුළත, පැමිණිලිකරු විසින් ප්‍රදානය සිය හිමිකමේ සම්පූර්ණ හා අවසාන සමථය වශයෙන් පිළිගැනීමේ ලිපියක් ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවහොත් මිස අදාළ මූල්‍ය ආයතනය ප්‍රදානයකින් බැඳෙන්නේ නැත. පැමිණිලිකරු ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා විසින් පිරිනමන ලද සම්මානය භාර නොගන්නේ නම් සහ නියමිත කාල සීමාව තුළ හෝ ලබා දී ඇති දීර්ඝ කිරීම තුළ ඔහුගේ පිළිගැනීමේ ලිපිය ඉදිරිපත් කිරීමට අපොහොසත් වුවහොත්, ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයා විසින් පැමිණිල්ල ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලබයි.
පැමිණිලිකරු විසින් ප්‍රදානය පිළිගන්නා බව ලිඛිතව ලබාදුන් දින සිට මාසයක් ඇතුළත හෝ පැමිණිලිකරුට ලබා දී ඇති දීර්ඝ කිරීම් කාලය ඇතුළත මූල්‍ය ආයතනය විසින් ප්‍රදානයට අනුකූල වීම සහ ඔම්බුඩ්ස්මන්වරයාට අනුකූල වීම ආරම්භ කළ යුතුය.
මූල්‍ය ඔම්බුඩ්ස්මන් යෝජනා ක්‍රමය සහ ගනුදෙනුකරුවෙකු ලෙස ඔබට ගත හැකි පියවර පිළිබඳ සියලු තොරතුරු මෙම වෙබ් අඩවියේ දක්වා ඇත. කිසියම් පියවරක් ගැනීමට පෙර මෙම වෙබ් අඩවිය පරිශීලනයට යොමු වන ලෙස අපි ඔබෙන් ඉල්ලා සිටිමු.